View vanuit de leerlooierij

Fez was tot 1912 de hoofdstad van Marokko en is in 780 gesticht door Idris de eerste. Wij hebben ook een Idris bij ons van de Dixbay, wellicht opent het deuren 😉 De stad is vernoemd naar het roodkleurige hoedje met kwast dat Tommy Cooper ooit droeg. Fez produceerde namelijk de karmozijnrode kleurstof voor dit hoedje. Fez is ook een van de 4 koningssteden (machthebbers hebben deze steden ooit uitgeroepen tot hoofdstad), naast Marrakech, Meknes en Rabat.

Wij hadden van te voren via Booking.com een Riad geboekt midden in de oude medina. Riad’s zijn traditionele Marokkaanse huizen, met ramen die  op de binnentuin uitkijken. Riad betekent ook ommuurde tuin. De binnentuin biedt beschutting tegen het weer en vrouwen kunnen er vrij rondlopen. Daarnaast hebben ze een dakterras en als je geluk heb sommige een zwembad.

In de trein werden we aangesproken door een man, hij kon voor ons een mini-van verzorgen die ons naar de muur van de media zou brengen. Daar zou iemand klaar staan die ons naar de Riad kon brengen en daarna zou hij een rondleiding door de leerlooierij verzorgen. Zo gezegd zo gedaan. Op het station stond inderdaad een man in traditionele kleding met een bordje ‘Ben’. Dus we zijn ingestapt en hebben ons naar de medina laten vervoeren. Daar stond idd een man klaar die ons van de oude muur naar de Riad bracht. Geweldig!

Eenmaal in de medina is het alsof je een surrealistische film binnen stapt. Een drukte van jewelste, overal zijn werkplaatsen, piepkleine winkeltjes tot de nok gevuld met spullen, kraampjes, handkarren met lokale vruchten en er lopen ezels, het plaatselijke vervoermiddel. Als je Balek! hoort spring dan maar aan de kant, want dan komt er of een ezel of een handkar met spullen voorbij.

In elk straatje en op alle hoeken wordt gehandeld. Zelfs in hokjes die niet hoger reiken dan je middel zit iemand te werken. Bizar… Overal staan c.q. ‘hangen’ mannen & kinderen. Omdat we –bleek later- met een gids zijn worden we niet lastig gevallen. De media bestaat uit heel veel kronkelende, omhoog en omlaag gaande smalle straatjes. Je hebt totaal geen richtingsgevoel en er komt ook niet al te veel zon, omdat het hier en daar is afgedekt (daardoor is het wel lekker koel). Het lijkt een beetje op leven onder de grond…

Fez is ook de stad van de oude ambachten met weverijen, leerlooierijen, klerenmakerijen, houtbewerkers, koperslagers, aardewerk etc. Daarnaast vind je er ook veel winkeltjes met eten, argan olie en kruiden. En het is de stad met de oudste universiteit van de wereld, de Moskee Qaraouiyine, gebouwd in 859. We hebben veel gezien en kunnen niet alles meer navertellen, maar we hebben nog wel een laatste filmpje:

Tips voor Fez

• Neem een rondleiding van een ‘echte’ gids (vaak te regelen in Riad of hotel). Zij kennen de weg, de plekjes en de verhalen. En je wordt niet meer lastig gevallen. Wij vonden dit heel waardevol.
• Ze kennen bordjes met kleurroutes langs de straatjes in Fez, deze hangen hoog en vooral op kruispunten:
  – Blauw voor de leerlooierij (maar deze vind je ook met je neus!)
  – Rood, ehhh, ik ben even kwijt waarheen deze gaat …
  – Groen voor de tuin
• Moskee Qaraouiyne, moskee en  oudste universiteit in de wereld. Je kunt het als niet moslim alleen aan de buitenkant bekijken
• Bou Inania Madrassa, oude koran school met moskee gebouwd rond 1350. Nu niet meer in gebruik en voor 10 dh te bezoeken.
• Mausoleum Moulay Idriss, de stichter van de stad
• Leerlooierij, liefst ’s morgen omdat er dan meer kleur in de bakken zit. Omdat volgende week het feest van het lam is en ze een enorme drukte verwachten (alle huiden komen dan naar Fez voor bewerking) deden ze het nu wat rustiger aan. De leerlooierij ligt achter de leerwinkels. Je gaat zo’n winkel binnen en kan dan vanaf het dak van de winkel de mensen aan het werk zien. Ik kon een geitenleren jas krijgen voor 100 kilo duivendrek!!
• Plein En-Naijarine met een oude gerestaureerde Fondoek, voorheen een handelsplaats voor de vroegere karavanen met handelsmannen. Zij streken neer in een fondoek of caravan serail. Beneden op het plein verkochten ze hun spullen, boven sliepen ze. Nu een museum voor houtbewerking.
• Bab Boujloud, de oude toegangspoort, blauw (= kleur Fez) van binnen en groen (=kleur islam) van buiten
• Spreek altijd van te voren een prijs af, het voorkomt een hoop misverstanden 😉